■ فتوگرافی های زیبا از طبیعت بخش عمومی

چشم آقای حدادعادل دور !

آقای مهندس درفشی، همکار ارجمند
چه چیزی باعث شده پس از نزدیک به یکصدوپنجاه سال که در زبان فارسی واژه‌های «عکس» و «عکاسی»
به‌جای «Photograph» و «Photography» به کار رفته و جا افتاده‌اند، اکنون به این نتیجه رسیده‌اید که
خود ِ واژه‌ی «فتوگرافی» را در زبان فارسی به کار ببرید!؟

نه به آن شوری که رییس محترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی فرموده‌اند به‌جای «چیپس» بگوییم: «برگک»؛
و نه به این بی‌نمکی که به‌جای «عکاسی» بگوییم: «فتوگرافی»!

کاش این رئیس محترم یک سامانه گویای تلفنی راه‌اندازی میکردند تا یک موقع اگر آدم در یک جای نوشتار خود به مخمصه دچار شد و در آمپاس قرار گرفت، خدای نکرده از واژگان مجعول و منحوس و ملعون فرنگی(و بیشتر غربی) استفاده نکند و معادل شیوا و ابداعی فرهنگستان را به کار گیرد تا دیگر دچار چیپس پیتزا و هله هوله‌هایی از این دست نشویم
...

راستی به نظر صاحب‌نظران به جای این واژگانی که به کرات در رسانه ملی می‌شنویم باید چه گفت؟
چیپس چاکلز (بدون ایشان هم هرگز)
چیپس چی‌توز
پفک
و ...
حالا اگر به جای چیپس واژه "برگک" را برگزینیم به جای چی‌توز و چاکلز ش چی بگیم؟

جناب آقای مهندس فیلای عزیز، تذکر به جایی است که در ارسال این روزنوشت از آن غافل شده ام.
بسیار ممنون از تذکر حضرتعالی.

زنده باشید همکار ارجمند.
انجام وظیفه کردم.
سپاس بابت گزینش‌های درخور و پُرکشش‌تان.

دربست و یکسره با شما هم‌داستانم آقای مهندس افتخاری عزیز.

سلامت باشید.خیلی ممنون.
بزرگواری کردید.
از لطفتون هم در خصوص روزنوشتهای ارسالی حقیر ممنونم.
در ضمن تصویر خیلی جالبی انتخاب کردین. بزرگش رو از کدوم سایت میتونم بگیرم؟

به پفک میخوره که فارسی باشه.چی توز و چاکلز و ....شاید اسم خاص یا مخفف باشه.برگک اگر مورد حمایت مردم قرار بگیره کم کم جای خودش رو در مکالمات باز میکنه.مگه روزهای اول با پیامک همین برخورد رو نمیشد ؟یا اصلا همین اعراب برای کلمه ای بین المللی مثل فوتبال معادل گذاشتن(کره القدم).منتها مردمش ازش حمایت کردنوالان در تمام بلاد عرب در حال استفاده است.

آقای مهندس عسکری، همکار ارجمند، سلام.
فرمایش‌تان درست است: فرآیندی را که زمینه‌ساز جا اُفتادن و رواج یافتن ِ واژه‌ها در هر زبانی می‌شود،
زبان‌شناسان «بسامد واژگان» نامیده‌اند، که تابعی است از چه‌گونگی و شمار و اندازه‌ی به‌کارگیریِ واژه‌های نو
(نو‌ساخته یا وام‌گرفته از زبانی دیگر) از سوی گویندگان و نویسندگانِ آن زبان.

«برگک» هم از این قاعده مستثنا نیست، و چه‌بسا همان‌گونه که فرموده‌اید، تکرار آن (یا همان «بسامد»ش) زمینه‌ساز جا باز کردنش در گفتار و نوشتار شود.

منتها عرض بنده و بسیاری دیگر از اهالی فن که برخلاف من صاحب‌نظرانی بزرگ‌اند، این است که رواج یافتن و جا اُفتادنِ واژه‌هایی مانند «برگک»، به‌گونه‌ای بخشنامه‌ای و با ممنوع کردنِ به کاربردنِ واژه‌های پیش‌ترجابازکرده‌ای مانند «چیپس» امکان‌پذیر نیست؛ همچنان‌که نمی‌توان انتظار داشت با «فرمانی» از سوی فرهنگستانِ زبان، از همین فردا همه‌ی پارسی‌زبانان به‌جای واژه‌ی جااُفتاده‌ی «عکس» (که ریشه‌ی عربی دارد) بگویند: «فرتور».

همه‌ی این‌ها هم از آن روست که زبان پدیده‌ای زنده و پویاست، که همچون آب روان راه خودش را باز می‌کند و پیش می‌رود؛ و با این که تا اندازه‌ای می‌توان با راه‌نمایی و هموار کردنِ گذرگاه‌هایش بر روند آن تأثیر گذاشت، مطلقاً نمی‌توان با اجبار و زور چیزی را بر آن تحمیل کرد.

«پفک» هم همان‌گونه که فرموده‌اید، واژه‌ای پارسی است که از افزودنِ «ک» نوازش و دوست داشتن (تحبیب) به آوانام (اسم صوت) «پف» ساخته شده است؛ و با گذشتِ زمان، فراتر از فرآورده‌ای ویژه که نخستین بار «پفک» نامیده شد، اکنون در جایگاه نام همگانی و فراگیر (اسم عام) همه‌ی فرآورده‌های همانند به کار می‌رود.

«چی‌توز» و «چاکلز» نیز هر دو آوانام هستند؛ و با این توجیه که یادآور آوای گاز زدنِ پفک و چیپس (یا همان برگک) و خرد شدنِ آن زیر دندان هستند، مجوز بهره‌گیری گرفته‌اند.
منتها برگزینندگانِ این نام‌ها، با شناختی که از روحیه‌ی هم‌میهنان داشته‌اند، این آوانام‌ها را (از دید من با زیرکی) چنان ساخته و برگزیده‌اند که افزون بر آوای پیش‌گفته، یادآور نام‌هایی در زبان‌های غربی هستند؛ هرچند این دو واژه در هیچ زبان غربی (انگلیسی یا فرانسوی یا ...) هم معنای خاصی ندارند.

نمونه‌ای دیگر از این زیرکی، ساختن واژه‌ی «پفیلا» است که هم از بار معنایی «پفک» بهره جُسته، و هم یادآور و تداعی‌کننده‌ی واژه‌ی عامیانه‌ی دیگری است که در زبان گفتار به‌عنوان نام عام ِ آن فرآورده‌ی خاص به کار می‌رفته و هنوز هم می‌رود.


سپاس که زمینه‌ساز گشایش دریچه‌ی این گفت‌وگو شدید.

لطف دارید آقای مهندس درفشی عزیز.

تصویر هم‌پوشانی نگاره‌ی پلنگ ایرانی و نقشه‌ی ایران عزیزمان، در این نشانی در دست‌رس است:

پلنگ ایرانی ، نماد باشکوه تیم ملی فوتبال ایران در جام‌جهانی 2014 برزیل

پیشنهاد می‌کنم دوستان و همکاران هم در این سایت، و هم به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی جهان‌گیر، همین امروز تصویر پروفایل‌های خود را به این نمای باشکوه از ایران و پلنگ ایرانی تغییر دهند؛ و دست‌کم تا پایان جام‌جهانی فوتبال برزیل آن را در معرض دید جهانیان بگذارند.

دیگر کاربرانِ شبکه‌های اجتماعی هنگامی که ببینند شمار شایان‌توجهی از ایرانیان نگاره‌ای واحد را در پروفایل‌هایشان گذاشته‌اند، کنجکاو و پی‌جوی داستانِ پلنگ ایرانی و زیستگاهش خواهند شد.

با عرض ارادت خدمت آقایان عسکری و فیلا:
بنده هم معتقد به استفاده از واژگان پارسی هستم و معتقد به پاسداشت پارسی چه در نگارش و چه در گویش با این حال گمان نمی‌برم در وضعیت کنونی جامعه بصورت دستوری واژه‌های مورد استفاده عام را دگرگون کرد مگر به تدارک و اندیشیدن تمهیداتی هماهنگ و گسترده و قابل پذیرش. نمی‌شود از مردم انتظار داشت از واژگان تولیدی فرهنگستان استفاده نمایند در حالیکه در فراگیرترین رسانه به‌صورت کاملاً متناقض و به گونه‌ای آشفته متناقض آن را پخش نمود (مرگ حق است ولی برای همسایه) از طرف دیگر تصور می‌نمایم که "علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد" یعنی فرهنگستان شریف جلوتر از نفوذ واژگان حرکت نموده و قبل از رواج آن در گویش مردم کوچه و بازار برای جایگزینش آن اندیشه نموده ، ابداعی بنماید. چراکه در صورت عدم وجود واژه می‌شود واژه‌ای درست را در جامعه جا انداخت ولی در صورت رواج یافتن آن به سختی امکان جایگزین نمودن آن وجود خواهد داشت.
در انتها باید بگویم که حق باشمایان است و برای مثال بهتر بود از واژه‌ای به جز "پفک" استفاده می‌نمودم شاید اگر به "اسنک" اشاره می‌نمودم بهتر بود.

 

آقای
مهندس افتخاری، همکار نازنین

همواره
از هم‌سخنی با جناب‌عالی ـ در هر زمینه‌ای ـ لذت و بهره می‌برم.  

در
این باره هم، به یاری پروردگار در فرصتی مناسب‌تر و ترجیحاً حضوری، باز هم به
تبادل‌نظر خواهیم پرداخت.

ارادتمندم.